Gewapend met een koffer vol boeken wakkeren de leerkrachten van vijf secundaire GO! scholen sinds dit schooljaar de goesting in lezen aan bij hun leerlingen. We gingen samen met hen en trekker Katrien Goossens, pedagogisch medewerker bij de scholengroep, op pad en ontrafelden het succesgeheim van de LIST-didactiek.
LIST: lezen is top!
LIST staat voor Lees Interventietraject voor Scholen met een Totaalbenadering of iets eenvoudiger: Lezen In SchoolTijd of Lezen IS Top. Het blijkt als methodiek een zeer krachtig instrument waar leerlingen met verschillende leesniveaus baat bij hebben.
GO! Lyceum Gent, Campus Impuls, Tectura Merelbeke, Tectura Groenkouter en Tectura Gent-centrum stapten in het project in. We kregen hiervoor ook steun van Provincie Oost-Vlaanderen. Vanuit onze bredere scholengemeenschap nam ook Campus Richtpunt deel.
Leerplezier en op maat
Als we in onze interviews vragen wat de essentie is van LIST, dan blijken leesplezier en ondersteuning op maat de sleutelwoorden. Robin Vandendaele en Hans Solemé, allebei leerkracht op GO! Campus Impuls en sinds het begin van het schooljaar aan de slag met LIST: 'Tijdens een LIST-les leest iedereen op zijn eigen niveau en bied je dus ondersteuning op maat van de leerling.' Er wordt hierbij niet enkel ingezet op het verwerven van functionele geletterdheid. Projecttrekker Katrien (foto): 'Méér lezen krijgt afhankelijk van het leesniveau verschillende betekenissen voor de leerlingen: leren om te lezen, lezen voor het plezier en lezen om te leren.' Op GO! Lyceum Gent zijn ze recent gestart met de LIST-didactiek. Leerkracht Eline Van Keymeulen: 'Al vanaf het begin van het schooljaar maakten we tijd om de leerlingen te laten lezen en dit 3 tot 4 keer per week. Door kennis te maken met de LIST-didactiek, zullen we nu ook meer inzetten op voorlezen en willen we zoeken naar manieren om het leesplezier bij de leerlingen te verhogen.'
Positieve impact op de leesmotivatie leerlingen: 'een kwestie van het juiste boek'
LIST geeft leerlingen echt zin om te lezen. Leen Debrouwere, leerkracht op Tectura Groenkouter, vindt dat de kracht van LIST schuilt in het uitgangspunt dat iedereen graag leest. 'Wie zegt dat hij of zij niet graag leest, heeft gewoon het juiste boek nog niet gevonden. De methodiek legt geen druk op leerlingen en laat hen vrij om te ontdekken welke boeken ze fijn vinden', aldus Leen. Ze merkt ook dat haar leerlingen zich al veel langer kunnen verdiepen in een boek. 'Waar het bij de start soms moeilijk was om 10 minuten in hetzelfde boek te lezen, zijn er nu al verschillende leerlingen die een boek elke les terug vastpakken en uitlezen. Ze kunnen ook al veel beter kort, in hun eigen woorden zeggen waar hun boek over gaat.'
Eenzelfde verhaal horen we bij Robin en Hans van GO! Campus Impuls: 'Door LIST en het diverse boekenaanbod uit de LIST-koffer kunnen we inzetten op leesplezier. Voor onze leerlingen in 1B is het belangrijk dat ze een boek vinden dat ze graag lezen. Het is dus niet ongewoon dat de leerling tijdens een LIST-les vraagt om een ander boek te kiezen. En dat is helemaal ok. Dankzij LIST staan onze leerlingen veel meer open voor het lezen van boeken. Ze pruttelen minder tegen. De boeken in de LIST-koffer zijn recent gepubliceerd, vaak luchtiger gemaakt met tekeningen en dat spreekt aan. Onze leerlingen houden een leesportfolio bij en we zien heel wat positieve leeservaringen bij hen.'
Werken aan leeshouding én leescultuur op school
LIST zorgt er ook voor dat (voor)lezen structureel ingebed wordt in de schoolcultuur. Robin (foto): 'We hebben lezen sinds dit schooljaar opgenomen als een vast item binnen het vak ‘Project’. Zo werken we aan een leescultuur in onze school. Het lokaal voor onze boeken is ook nieuw en spreekt de leerlingen aan. Er staan zetels waar leerlingen die graag lezen tijdens de pauze, vaak terecht kunnen. Voor Campus Impuls, een school die zich richt op leerlingen met ASS, is het ontwikkelen van een leeshouding heel belangrijk. Hans: 'Onze leerlingen moeten zich kunnen afsluiten van alle prikkels rondom hen en de tijd nemen om in een eigen wereld, een eigen fantasie binnen te stappen. Die houding helpt hen ook bij het lezen van opdrachten in andere lessen.'
LIST: veel meer dan een koffer vol boeken
We merken het in al onze gesprekken met leerkrachten. LIST is meer dan een koffer vol boeken. Leen (Tectura Groenkouter): 'De LIST-momenten zijn heerlijke momenten waar je door de kleine gesprekjes de leerlingen beter leert kennen. Veel van onze leerlingen zouden uit zichzelf nooit een boek vastnemen, maar ontdekken dankzij LIST dat ze lezen wel leuk vinden. Je werkt aan een heleboel competenties uit het leerplan en de leerlingen gaan vooruit in begrijpend lezen, wat ook in andere vakken zijn vruchten afwerpt. Ik zie alleen maar voordelen.'
En ten slotte: dé ultieme LIST-tip?
Eline (GO! Lyceum Gent): 'Als beloning, wanneer ze goed lezen, laat ik de leerlingen soms verder lezen in de zetel of op een zitzak. Het wisselen van boeken kan wel eens voor wat chaos zorgen, toch is het belangrijk om dat toe te staan. We spreken af hoeveel bladzijden een leerling moet lezen (vb. 3 of 5) voor ze kunnen beslissen om te stoppen. Wanneer ze beslissen om niet verder te lezen, vragen we hen om in minimaal twee zinnen te noteren waarom ze het boek niet leuk vinden.'
Leen (Tectura Groenkouter): 'Ga ook als leerkracht op zoek naar waarom je graag leest en vertel erover aan de leerlingen. Belangrijk: forceer niets en laat leerlingen die het moeilijk hebben met technisch lezen gebruik maken van luisterboeken (bv. via de Anderslezen-app en de Luisterbibliotheek). Lees voor, dan krijgen de leerlingen stukjes van het verhaal mee waardoor ze het boek zelf willen lezen. Gebruik een klokje om te timen, dat is erg handig (bv. 5 minuten voorlezen en 20 minuten zelf lezen).
En wat vinden de leerlingen er zelf van?
Campus Impuls | Tectura Groenkouter |
Leerling 1: 'Het is moeilijk om te lezen in een andere taal, ik kom van Zuid-Amerika en het is een grote inspanning.’ Leerling 2: ‘Ik vind het fijn om een boek te lezen waarvan ik de film al heb gezien, dan herken ik wat er zal gebeuren.’ | ​Leerling 3: ‘Ik vind dit boek over de stuntvlogger fijn omdat die jongen zo dapper is en dingen durft die ik ook graag zou durven.’ Leerling 4: ‘Is het verhaal in dit boek (De taart van Tamid) echt gebeurd? LK: Ja, meer dan één keer, denk ik. Lln: ‘Ja ik kom ook uit Syrië.’ |
​Atheneum Merelbeke | ​ |
Leerling 5: 'Ik kende de Graphic Novel van Anne Frank van vorig jaar, maar had nooit eerder de kans om hem te lezen, ik ben blij dat deze in de koffer zit.’ | ​ |
De tips voor leerkrachten nog even opgelijst:
Leerlingen die de taal nog niet goed beheersen kunnen baat hebben bij het horen van de goede uitspraak van de woorden:
Luisterpuntbibliotheek: je kan gratis lid worden van deze luisterbibliotheek.
Anderslezen-app: de leerlingen volgen de tekst mee in het boek en via de app kunnen ze hun smartphone heel stil laten voorlezen. Let op: je dient eerst lid te worden van de Luisterpuntbibliotheek, voordat je de app op je smartphone kan gebruiken.
Comments